توصیف نظام واجی گویش بلوچی مکرانی (سربازی) بر اساس انگاره ی برکوئست (2001)

گویش بلوچیِ مکرانی که امروزه در بخش وسیعی از جنوب شرقی ایران(جنوب استان سیستان و بلوچستان و شرق استان هرمزگان) و جنوب غربی پاکستان(بخش جنوبی ایالت بلوچستان و غرب ایالت سند پاکستان) تکلم می شود؛ یکی از گونه هایِ غربی زبانِ بلوچی است. هدفِ این پژوهش بررسی و توصیف نظام واجی گویش بلوچی مکرانی بر اساس انگاره¬ی برکوئست(2001) می¬باشد. داده¬های این پژوهش، از طریق میدانی از سه روستای شهرستان سرباز بنام¬های: گرگ، مچان و بندیگان گرد¬آوری شده است. این داده¬ها، پس از ضبط بوسیله¬ی رایانه¬ی مجهز به فرمت wav و تحلیل با استفاده از نرم¬افزارهای تحلیلگر آوایِ ویو¬سورفر و پرت ، بمنظور بررسی بیشتر، واج¬نویسی شده¬اند. جامعه¬ی آماری این پژوهش را تعداد پانزده گویشور زن و بیست و پنج گویشور مرد بی سواد بومی تشکیل می دهد که محدوده ی سنی آنها بین سی تا هشتاد سال است. یافته¬های این پژوهش نشان می دهد که گویش بلوچی مکرانی، در نظام واجی خود دارای بیست و یک همخوان و شش واکه¬ی ساده و دو واکه¬ی مرکب است. ساختمان هجا در این گویش می¬تواند حداقل از یک و حداکثر پنج عنصر واجی تشکیل شود. از این رو، الگوی کلی هجا در این گویش، بصورت c)c)v(c(c می-باشد. بررسی¬های بیشتر نشان می دهد که فرآیندهایی واجی¬ شامل: همگونی، ناهمگونی، حذف، درج و قلب در این گویش وجود دارند. در بررسی تکیه در این گویش مشخص شد که تکیه در انواع مقوله¬هایِ واژ¬گانی قابل پیش¬بینی است. همچنین در این گویش، جمله بسته به نوع آن دارای چهار نوع آهنگ: یکنواخت، افتان، خیزان و خیزان-افتان می¬باشد.